Nawozy fosforowe – jakie znaczenie na fosfor w uprawie roślin?
Nawozy fosforowe są jednymi z najważniejszych produktów niezbędnych dla wzrostu i rozwoju roślin. Fosfor pełni w roślinie zarówno funkcje strukturalne – jest składnikiem fosfolipidów, jak i zapasowe – fityna i regulacyjne w ekspresji genów. Pierwiastek ten, obok węgla, azotu i siarki, uczestniczy w przemianach biochemicznych i metabolizmie rośliny zarówno bezpośrednio (fosforany cukrów) jak i pośrednio regulując aktywność enzymów poprzez ich fosforylację i defosforylację. Należy również wspomnieć o niezastąpionej roli fosforu w przekazywaniu informacji genetycznej rośliny – jako składnika kwasów nukleinowych oraz w magazynowaniu energii – buduje cząsteczkę ATP i NADPH. Niedobór fosforu jest najgroźniejszy w początkowych fazach rozwojowych rośliny, gdyż pierwiastek ten ma decydujący wpływ na szybkość wzrostu systemu korzeniowego służącego do pobierania wody i składników mineralnych z gleby.
Wykazano również, iż jego zawartość w glebie wpływa na jej aktywność mikrobiologiczną i biochemiczną warunkującą przemiany i dostępność innych składników pokarmowych dla roślin. Fosfor obecny w glebie wchodzi w skład związków organicznych (kwas fitynowy) lub nieorganicznych najczęściej niedostępnych dla roślin. Bezpośrednio dostępną dla roślin formą fosforu są jony fosforanowe (H2PO4- lub HPO42-) obecne w roztworze glebowym, których zawartość w glebach wynosi poniżej 10 μM. Przyjmuje się, że 80% pobranego przez rośliny fosforu jest gromadzone w nasionach lub ziarniakach w formie fityny, która jest pierwotnym źródłem fosforu dla rozwijających się siewek. Rośliny, którym dostarczamy nawozy fosforowe charakteryzują się zwiększoną odpornością na niedobory wody, na choroby, mają także zwiększoną zimnotrwałość oraz wyższą zawartość białka, cukrów, tłuszczu i witamin. Fosfor ogranicza akumulowanie w roślinach szkodliwych form azotu (likwiduje ujemne skutki nawożenia azotem, zwiększając jego efektywność) oraz decyduje o prawidłowym, równomiernym rozwoju i dojrzewaniu nasion oraz wypełnieniu ziarna.
